Τραπεζικά δάνεια σε ελβετικό φράγκο: ευρωπαϊκό δίκαιο και ελληνική έννομη τάξη
Τίτλος:
Swiss Franc Bank Loans in European and Greek legal order
Κύρια Υπευθυνότητα:
Μακρή, Μαρία Ε.
Επιβλέπων:
Μπώλος, Άγγελος Π.
Θέματα:
Keywords:
Τραπεζικό δάνειο- στεγαστικό δάνειο- ελβετικό φράγκο- ξένο νόμισμα- συνάλλαγμα- συναλλαγματική ισοτιμία- διακύμανση- προστασία καταναλωτή- αρχή της διαφάνειας-δανειολήπτης Bank loan- mortgage- Swiss franc- foreign currency- exchange rate-interest rate-Libor-consumer protection-transparency of contractual clauses
Ημερομηνία Έκδοσης:
2016
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η χορήγηση τραπεζικών δανείων σε ελβετικό φράγκο γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και στην Ελλάδα, όπου την περίοδο 2006-2009 χορηγήθηκαν 65.000-70.000 δάνεια, ως επί το πλείστον στεγαστικά. Κρίσιμο όρο των εν λόγω δανειακών συμβάσεων αποτελεί η ρήτρα, σύμφωνα με την οποία το δάνειο συνομολογείται σε ελβετικό φράγκο και ο δανειολήπτης δύναται να προβεί στην εκταμίευση είτε αυτούσιων ελβετικών φράγκων είτε του ισόποσου των ελβετικών φράγκων σε ευρώ, όπως προκύπτει βάσει της ισοτιμίας του τελευταίου με το ευρώ κατά την ημέρα της εκταμίευσης του δανείου. Αντίστοιχα, το ποσό της αποπληρωμής έκαστης δόσης προσδιορίζεται με την ισχύουσα ισοτιμία των νομισμάτων, κατά την ημέρα που καταβάλλεται έκαστη δόση ή που καθίσταται απαιτητή. Οι δανειολήπτες απέβλεπαν κατά τη σύναψη του δανείου σε επιτοκιακό όφελος, μέσω του χαμηλού επιτοκίου Libor και συναλλαγματικό όφελος, λόγω της συμφέρουσας συναλλαγματικής ισοτιμίας, όμως σταδιακά, η ισοτιμία των δύο νομισμάτων μεταβλήθηκε άρδην, καθώς το ελβετικό φράγκο ισχυροποιήθηκε έναντι του ευρώ, και η ισοτιμία κυμαίνεται σε τιμές που σχεδόν προσεγγίζουν το 1€/1 CHF. Οι μεταβολές στην ισοτιμία του ελβετικού φράγκου έναντι του ευρώ επέφεραν σημαντική αύξηση στο κεφάλαιο των δανείων σε ελβετικό φράγκο, καθώς οι οφειλέτες αποπληρώνουν μεν τις τοκοχρεολυτικές δόσεις των δανείων σε ευρώ, πετυχαίνοντας έτσι τη μείωση του κεφαλαίου του δανείου εκφρασμένου σε ελβετικό φράγκο, μετατρέποντας, όμως το δάνειο σε ευρώ, προκύπτει ποσό οφειλής μεγαλύτερο του αντίστοιχου ποσού που θα οφείλονταν σε ευρώ, με την αρχική ισοτιμία του χρόνου της εκταμίευσης του δανείου, και σε ορισμένες περιπτώσεις, ποσό που υπερβαίνει το αρχικά χορηγηθέν. Κατά συνέπεια, ενώ η τοκοχρεολυτική δόση του δανείου παραμένει σχεδόν σταθερή (αναλόγως της πορείας του κυμαινόμενου επιτοκίου) σε ελβετικό φράγκο, μετατρεπόμενη βάσει της εκάστοτε ισχύουσας ισοτιμίας σε ευρώ, το νόμισμα στο οποίο αυτό πραγματικά εξοφλείται, αυξάνεται αλματωδώς σε σχέση με τα αρχικά συμφωνηθέντα. Πρόκειται για εξέλιξη μη αναμένόμενη από τους δανειολήπτες, από τους οποίους πολλοί δεν είχαν αντιληφθεί τον, εγγενή στις συναφθείσες συμβάσεις, συναλλαγματικό κίνδυνο και πλέον γεννά ερωτήματα σχετικά με την επάρκεια των πληροφοριών που παρείχαν οι πιστώτριες τράπεζες προσυμβατικά, καθώς και άλλα ζητήματα για την προστασία των δανειοληπτών. Στην παρούσα εργασία εξετάζεται το νομικό πλαίσιο των δανείων σε ξένο νόμισμα, επιχειρείται προσέγγιση της νομολογίας των εθνικών δικαστηρίων καθώς και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την ανάδειξη της αρχής της διαφάνειας των όρων των δανείων σε ξένο νόμισμα σε καθοριστικό κριτήριο για το κύρος των εν λόγω συμβάσεων. Εξετάζεται το θεωρητικό υπόβαθρο της προστασίας του δανειολήπτη, ως καταναλωτή και οι δυνατότητες άσκησης των δικαιωμάτων που εκείνος διαθέτει, ατομικά, συλλογικά καθώς και οι θεσμικά προτεινόμενοι τρόποι επίλυσης του ανακύψαντος ζητήματος. Τέλος, γίνεται σύντομη επισκόπηση του ζητήματος στις χώρες, όπου χορηγήθηκαν δάνεια συνδεδεμένα με το ελβετικό φράγκο.
Abstract:
Bank loans in Swiss franc were quite frequent in the countries of Eastern Europe. Particularly in Greece 65.000-70.000 CHF loans were allocated, especially as home loans. According to the terms of the loan contract, the loan was agreed in CHF and the borrower could either use the borrowed amount in CHF or turn it into Euros. Thus, the borrower would take advantage of the Libor interest rate and of the low Euro/CHF exchange rate. The loan would be amortized monthly according to the current Euro/CHF exchange rate, which was however altered significantly during the past few years, so that 1€ was almost equal to 1 CHF. Keeping up to higher than expected monthly installments became a burden for many Greeks, who do not receive an income in CHF and have to pay in Euros in order to buy the amount of the installment in CHF on a monthly basis and pay off their debt. Most of the borrowers did not expect such an outcome, which raises several issues on the adequacy of information borrowers had before signing the loan agreements, and therefore on the transparency of the contractual clauses. Borrowers are now seeking for the most appropriate protection, as many of them cannot manage to pay the higher monthly installment. This paper deals with the legal framework on foreign currency loans, as depicted in the jurisprudence of the in the European and Greek law, consumer protection issues and the rights borrowers are entitled to, while acting individually or collectively. There is also an overview of the matter in other European countries.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, ΠΜΣ, κατεύθυνση Δίκαιο Επιχειρήσεων και Διοίκηση, 2016
