Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Στη νέα κατάσταση έκτακτης ανάγκης που κήρυξε ως κυρίαρχος η ΕΕ το 2015 κατασκευάζοντας την «προσφυγική κρίση» της, εισήγαγε μία (φαινομενικά) νέα τεχνολογία κοινωνικής οργάνωσης: «ειδικοί χώροι», τα hotspots, συγκροτήθηκαν στις νοτιοανατολικές νησιωτικές ακτές της Ευρώπης για την αυτόματη διοικητική κράτηση των αιτούντων άσυλο που καταφέρνουν να διασχίσουν τα θαλάσσια σύνορά της. Στην παρούσα μελέτη εντάσσω τους «ειδικούς χώρους» στη γενεαλογία του παραδειγματικού, για τον 20ο αιώνα, κρατικού θεσμού για τη διαχείριση των «ανεπιθύμητων» Άλλων και κατεξοχήν χώρου του διοικητικού εγκλεισμού, του «στρατοπέδου συγκέντρωσης». Ακολουθώντας τη σκέψη του Agamben, υποστηρίζω πως το στρατόπεδο δεν αποτελεί μόνο το «νόμο» της νεωτερικότητας, αλλά και το σύνορό της: το στρατόπεδο λειτουργεί ενισχύοντας το φαντασιακό σύνορο μεταξύ της Δύσης και των Άλλων. Δεν αποτελεί μία εγκαταλειμμένη, παρελθοντική πρακτική αλλά τη διαρκή ανασύσταση του φαντασιακού συνόρου που, από την Αποικιοκρατία και μετά, διαίρεσε δραματικά τον κόσμο στα δύο· the west and the rest. Για να υποστηρίξω το επιχείρημά μου, προσέγγισα τους «ειδικούς χώρους» μέσα από το εθνογραφικό παράδειγμα του hotspot της Μόρια στη Λέσβο και εξέτασα κριτικά τη νομικο-πολιτική τους συγκρότηση, το «σύστημα μετεγκατάστασης», μέσα από το θεωρητικό πρίσμα της «κατάστασης εξαίρεσης». Επικαλέστηκα τις μελέτες του Foucault για τη βιοπολιτική και το ρατσισμό, της Arendt για τον ιμπεριαλισμό, του Said για τον Οριενταλισμό, καθώς και την αποικιακή κριτική και τη ματιά της μετα-αποικιακής θεωρίας, την οποία και επιχείρησα να μεταφέρω από την περιφέρεια στο εσωτερικό της Δύσης. Τέλος, εστίασα σε τρεις πολύ διαφορετικές ιστορικές στιγμές: στην εφεύρεση των στρατοπέδων στα τέλη του 19ου αιώνα στις αποικίες, στην (επαν)εμφάνισή τους στην Ευρώπη του Μεσοπολέμου και στις τοπογραφίες του διοικητικού εγκλεισμού της ύστερης νεωτερικότητας, τα «κέντρα κράτησης μεταναστών».
Abstract:
In the new state of emergency that, as the sovereign, the EU declared in 2015 while constructing the "refugee crisis", a (seemingly) new technology of social organization was introduced: "particular places", the hotspots, were constituted on the south-eastern island coasts of Europe for the automatic administrative detention of asylum seekers who manage to cross the maritime border. In this study, I have integrated these "particular places" into the genealogy of the main state institution of the 20th century for the management of "unwanted" Others, and par excellence space of administrative confinement, the "concentration camp." Following Agamben’s thinking, I have argued that the camp is not only the "nomos" of modernity, but also its border: the camp works by enhancing the imaginary border between the West and the Others. It is not an abandoned, past practice, but a continuous reinstitution of the imaginary boundary that, from Colonialism onward, dramatically divided the world into two; the west and the rest. In support of my argument, I tried to approach the "particular places" through the ethnographic example of the hotspot of Moria in Lesvos, and critically examined their legal and political constitution, the "relocation system ", using the theoretical prism of the "state of exception". I invoked the studies of Foucault on biopolitics and racism, of Arendt on imperialism, of Said on Orientalism, as well as the colonial critique and the viewpoint of post-colonial theory, which I tried to convey from the periphery to the inside of the West. Finally, I focused on three very different historical moments: the invention of the camps in the late 19th century colonies, their (re)emergence in interwar Europe, and the topographies of administrative confinement in late modernity, the "detention centers."
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, ΠΜΣ "Κοινωνική και Πολιτισμική Ανθρωπολογία", 2016
