Ο έλεγχος των εξωτερικών συνόρων και μεταναστευτική πολιτική τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης: το παράδειγμα του οργανισμού FRONTEX
Τίτλος:
Control of external borders and the EU immigration policy: τhe example of the Frontex Agency
Κύρια Υπευθυνότητα:
Μπριάστικα, Αρχοντία Ι.
Επιβλέπων:
Περράκης, Στέλιος Ε.
Θέματα:
Keywords:
Μετανάστευση, πρόσφυγες, διασυνοριακές ροές, εξωτερικά σύνορα, ευρωπαϊκή διαχείριση συνόρων, στρατιωτικοποίηση συνόρων, ασφάλεια, ασφάλεια, ανθρώπινα δικαιώματα Migration, refugees, cross-border flows, external border, European border management, militarization of borders, security, human rights
Ημερομηνία Έκδοσης:
2016
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η δημόσια συζήτηση για την παράνομη μετανάστευση προς την Ευρώπη κυριαρχείται από τις εικόνες μικρών σκαφών γεμάτα με πρόσφυγες και μετανάστες που διασχίζουν τη θάλασσα για να φθάσουν στις ακτές της Ευρώπης. Αυτή η συζήτηση χρονολογείται από τη δεκαετία του 1990 και έγινε το κεντρικό στοιχείο στη συζήτηση σχετικά με την ευρωπαϊκή πολιτική για τη μετανάστευση και τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε. Από την έγκριση του Προγράμματος του Τάμπερε το 1999 και επέκεινα η Ε.Ε. έχει επανειλημμένως προσπαθήσει να σχηματίσει πολιτικές και μέτρα που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο διέπουν την αποτελεσματική διαχείριση της κινητικότητας προς και εντός αυτής. Επιπλέον, τα γεγονότα των τελευταίων ετών έχουν εμφυσήσει ένα νέο αέρα του επείγοντος στην Ε.Ε. για τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης. Η συνεχής ροή των παράνομων μεταναστευτικών ροών κυρίως στις νότιες ακτές της Ευρώπης έχουν εντείνει το δίλημμα που συνδέεται και ενίοτε συγκρούεται με τις πολιτικές της Ε.Ε.: ευθύνη για την προστασία της δημόσιας τάξης και ασφάλειας ή/και σεβασμός των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Για την Ε.Ε. είναι σαφές ότι έχει την ηθική υποχρέωση να αποτρέψει την παράνομη μετανάστευση, αν μη τι άλλο για να τεθεί τέρμα στην απώλεια ζωών στην ανοικτή θάλασσα. Το επιχείρημα αυτό ταιριάζει απόλυτα στην κανονιστική δύναμη (normative power) που προωθεί και στον διακαιοπολιτικό της πολιτισμό στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η εικόνα των προσφύγων στην ανοικτή θάλασσα μπορεί επίσης, εν μέρει, να δικαιολογήσει τη στρατιωτικοποίηση των συνόρων και τη διεύρυνση των δραστηριοτήτων του κοινοτικοποιημένου συστήματος διαχείρισης των συνόρων. Ταυτόχρονα, επιτρέπει στην Ε.Ε. να ενεργοποιήσει τη δύναμή της για να αντιμετωπίσει τις αιτίες που προκαλούν την προσφυγική ροή και όχι τους ίδιους τους πρόσφυγες, καθώς και να ενσωματώσει την ευρωπαϊκή διαχείριση των συνόρων σε μια ευρύτερη έννοια της πολιτικής της μετανάστευσης και της ανάπτυξης, η οποία νομιμοποιεί μια βάση κοινωνικο-τεχνικής παρέμβασης στις χώρες προέλευσης και διέλευσης. Η διακυβέρνηση της Ε.Ε. απαρτίζεται από διάφορους φορείς, εργαλεία, πολιτικές και συστήματα που προσπαθούν να ελέγξουν και να ρυθμίσουν την παράτυπη είσοδο, τη διαμονή και τη νόμιμη μετανάστευση εντός των συνόρων και πέρα από τα σύνορά της. Αυτή η διαχείριση της κινητικότητας δεν είναι ούτε απολύτως επιτυχημένη, ούτε εντελώς αναποτελεσματική, όπως είναι εμφανής στην περίπτωση των νότιο-ανατολικών ευρωπαϊκών κρατών μελών, την Ιταλία, την Ισπανία και την Ελλάδα. Ο όγκος και η πολυπλοκότητα των διασυνοριακών ροών έχει αυξηθεί την τελευταία δεκαετία και αυτό με τη σειρά του έχει μεταμορφώσει τη διαχείριση της κινητικότητας από ένα επιθυμητό αποτέλεσμα σε μια αναγκαιότητα, που αποδεικνύεται μια δύσκολη πρόκληση για τα κράτη μέλη της Ε.Ε. Το κρίσιμο σημείο σήμερα στη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης είναι η δέσμευση των κρατών μελών για το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ένα πλαίσιο που έχει σχεδιαστεί και προσανατολίζεται περισσότερο προς την κατεύθυνση της ασφάλειας και της αποτροπής. Σε μια εποχή γεωπολιτικών αλλαγών και κρίσεων απαιτούνται ευέλικτες πολιτικές για την αντιμετώπιση των παράνομων αφίξεων και εξισορρόπηση μεταξύ του δικαιώματος για τη διασφάλιση των συνόρων και τον περιορισμό της εισόδου από τη μία, και της προστασίας των ατόμων που έχουν ανάγκη από την άλλη. Τα εργαλεία υπάρχουν για την Ε.Ε. ώστε αφενός, να μεταμορφωθεί σε ένα πραγματικά κοινό χώρο που διέπεται από κοινούς κανόνες, πρότυπα και διαδικασίες για τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων και της παράνομης μετανάστευσης και αφετέρου να προσεγγίσει τους εγγύς γείτονες (χώρες προέλευσης και διέλευσης), ενισχύοντας το κράτος δικαίου εκεί, αλλά και για να δημιουργήσει αμοιβαία επωφελείς πολιτικές, ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη και την κινητικότητα σε ένα ασφαλές και ανθρώπινο πλαίσιο.
Abstract:
The public debate on illegal migration to Europe is dominated by images of small boats filled with refugees and migrants crossing the sea to reach the European coastline. This debate dates back to the 1990s and has become the focus of the debate concerning the European policy on migration and external EU border management. Since approval of the Tampere Plan in 1999, the EU has repeatedly attempted to come up with policies and measures which, one way or another, govern the effective management of mobility to and within the EU. Furthermore, the events that have taken place in recent years have boosted a sense or urgency in the EU in respect of the management of the external EU borders. Ongoing illegal migration flows, mainly towards the southern European coastline, have intensified the dilemma that is linked, and occasionally conflicts with, EU policies: the responsibility to protect public order and security and/or respect fundamental human rights. It is clear to the EU that it has a moral obligation to prevent illegal migration and at least put an end to the loss of human lives at sea. This argument perfectly fits the normative power promoted also in its legislative policy culture in the field of human rights. Images of refugees in the open sea may also justify, partly, the militarization of the borders and the expansion of the activities of the Community-based border management system. It also enables the EU to mobilize its power to cope with the causes of refugee flows, instead of the refugees themselves, and to include European border management in a broader migration and development policy concept, which provides the legal basis for social and technical intervention in the countries of origin and transit. EU governance comprises different bodies, tools, policies and systems trying to control and regulate irregular entry, residence and legal migration within and beyond its borders. This mobility management has been neither absolutely successful nor absolutely ineffective, as shown in the case of Member States in the SE part of the EU, i.e. Italy, Spain and Greece. The volume and complexity of cross-border flows has risen in the last decade and this has, in turn, transformed mobility management from a desired effect into a necessity, which has proved to be a challenge to EU Member States. A crucial factor for external EU border management is a commitment to be made by Member States for respect for human rights in a framework that is designed and directed more to security and prevention. In an era of geopolitical changes and crises, flexible policies are required to address illegal arrivals and to strike a balance between ensuring border security and reducing entries on the one hand and protecting the individuals in need on the other hand. There are tools available for the EU, on the one hand, to transform into a really common area that is governed by common rules, standards and procedures on external border and illegal migration management and, on the other hand, to approach its immediate neighbors (countries of origin and transit), by reinforcing the rule of law there, and to create mutually beneficial policies by encouraging development and mobility in a secure and humane framework.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Ευρωπαϊκό Δίκαιο και Πολιτική, 2016
