Ο ρόλος των κεντρικών τραπεζών στην αντιμετώπιση προβλημάτων από την πρόσφατη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση (2007-2009): το παράδειγμα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και του Federal Reserve (FED)
Τίτλος:
The role of central banks in addressing problems caused by the recent international financial crisis (2007 - 2009): the cases of the European Central Bank (ECB) and the Federal Reserve (FED)
Κύρια Υπευθυνότητα:
Χαραλαμποπούλου, Νικολέτα Θ.
Επιβλέπων:
Γκόρτσος, Χρήστος Β.
Θέματα:
Keywords:
Κεντρική τράπεζα, πρόσφατη διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, νομισματική σταθερότητα, χρηματοπιστωτική σταθερότητα, νομισματική πολιτική, ρυθμιστική παρέμβαση, μικρο-προληπτική εποπτεία, μακρο – προληπτική εποπτεία, τελικός αναχρηματοδοτικός δανειστής, πολιτική επιτοκίων, μη συμβατικά εργαλεία νομισματικής πολιτικής, ποσοτική χαλάρωση, επαυξημένη πιστωτική υποστήριξη Central bank, recent international financial crisis, European Central Bank (ECB), Federal Reserve (FED), monetary stability, financial stability, monetary policy, regulation, micro-prudential supervision, macro-prudential supervision, lender of last resort, interest rate policy, non-conventional tools of monetary policy, quantitative easing, enhanced credit facility
Ημερομηνία Έκδοσης:
2015
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση του ρόλου των κεντρικών τραπεζών στην αντιμετώπιση προβλημάτων από την πρόσφατη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση (2007-2009). Ξεκινώντας το 2007 στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ, στην αγορά στεγαστικών δανείων χαμηλής εξασφάλισης (subprime mortgages) η υπό εξέταση κρίση προσέλαβε έκτοτε σημαντικές διεθνείς διαστάσεις, προκαλώντας αλυσιδωτά προβλήματα μέσω μιας διαδικασίας διάχυσης τόσο σε άλλα χρηματοπιστωτικά συστήματα ανά την υφήλιο όσο και στον πραγματικό τομέα των οικονομιών πολλών κρατών. Η μελέτη της διαθέσιμης βιβλιογραφίας έδειξε ότι η εκδήλωση μίας εκ των σφοδρότερων κρίσεων των τελευταίων δεκαετιών ήταν αποτέλεσμα της δυναμικής αλληλεπίδρασης μίας σειράς παραγόντων, όπως οι αστοχίες της νομισματικής πολιτικής και η εμφάνιση λοιπόν μακροοικονομικών ασυμμετριών σε παγκόσμιο επίπεδο, οι αστοχίες στη λειτουργία των φορέων παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και οι αστοχίες του ρυθμιστικού και εποπτικού πλαισίου. Μετά από μία επισκόπηση του ρόλου των κεντρικών τραπεζών ως προς της διασφάλιση της νομισματικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και των εργαλείων και πολιτικών για την αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης, τόσο των παραδοσιακών προσεγγίσεων μέσω της πολιτικής των επιτοκίων όσο και μη συμβατικών μέτρων, μέσω της αξιοποίησης του ισολογισμού τους, αλλά και υπό το ρόλο τους ως τελικού αναχρηματοδοτικού δανειστή και ως επόπτη, αναλύονται σε βάθος δύο παραδείγματα αξιοποίησης των εν λόγω πολιτικών και εργαλείων: του Federal Reserve (FED), του ομοσπονδιακού συστήματος τραπεζών της χώρας όπου γεννήθηκαν οι αιτίες οι οποίες οδήγησαν στην εκδήλωση της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), ως της κεντρικής τράπεζας η οποία είναι επιφορτισμένη με την άσκηση της νομισματικής πολιτικής για τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα οποία έχουν υιοθετήσει το κοινό νόμισμα, το ευρώ. Η μελέτη των δύο περιπτώσεων και η συγκριτική αξιολόγησή τους έδειξε την ανάληψη εκτεταμένων ενεργειών, τόσο μέσω μίας επιθετικής νομισματικής πολιτικής και μείωσης των επιτοκίων όσο και μέσα από την προσφυγή σε ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα μέσω της αξιοποίησης του ισολογισμού των δύο κεντρικών τραπεζών, με διαφοροποιήσεις στο χρόνο υιοθέτησης των ενεργειών και στα περαιτέρω χαρακτηριστικά τους σε ευθυγράμμιση με τα ειδικότερα χαρακτηριστικά του χρηματοπιστωτικού συστήματος σε ΗΠΑ και ευρωζώνη. Και στις δύο περιπτώσεις αναδείχτηκε η αναγκαιότητα αναθεώρηση του εποπτικού πλαισίου, προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της μακρο-προληπτικής εποπτείας Η εργασία επιχείρησε να αναδείξει τον πολυδιάστατο και ευρύ ρόλο που κλήθηκαν να αναλάβουν οι δύο κεντρικές τράπεζες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που προέκυψαν στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης σε αυτό. Συμπερασματικά, οι κεντρικές τράπεζες, αποσαφηνίζοντας το ρόλο τους, καλούνται, σε συνεργασία με τις λοιπές αρμόδιες αρχές, να κατανοήσουν το συνεχώς μεταβαλλόμενο και αυξανόμενα αλληλένδετο χρηματοπιστωτικό σύστημα, υιοθετώντας στοχευμένες ρυθμιστικές παρεμβάσεις και αποτελεσματικά, συμπληρωματικά εργαλεία εποπτείας σε μικρο-προληπτικό και μακρο-προληπτικό επίπεδο, συνοδευόμενα από την υιοθέτηση μηχανισμών έγκαιρης προειδοποίησης αλλά και κατάλληλων εργαλείων διαχείρισης κρίσεων.
Abstract:
The aim of this study is to identify the role of central banks in addressing problems caused by the recent international financial crisis (2007 - 2009). Starting in 2007 in the financial system of the USA, this particular crisis had since acquired major international proportions, causing a series of problems through a spill-over process both in the financial systems of other countries and the real economy of many states. The review of the available literature has shown that the outbreak of one of the most severe crisis in the last decades was a result of the dynamic interaction of a number of factors, such as the failures of monetary policy and the existence of other macroeconomic asymmetries at global level, the failures in the operation of financial institutions and the failures of the regulatory and supervisory framework. The study initially reviews the role of central banks on safeguarding monetary and financial stability, the respective tools and policies to address the financial crisis (both traditional approaches through interest rate policy as well as unconventional monetary policy tools - through balance sheet policies), their role as lender of last resort and as supervisors. Then, two case are analysed in depth: the Federal Reserve (FED), the federal bank in the State where the causes of crisis were born and the European Central Bank (ECB), as the central bank which is responsible for the monetary policy of EU member states that have adopted euro as their currency. The study of those two cases and their comparative analysis has highlighted the adoption of large-scale operations, both through an aggressive monetary policy and cuts in reference rates as well as through balance sheet policies. The policy adopted per case presents differences in the time of the adoption of the measures as well as in other features, in line with the specific characteristics of each financial system (the USA versus the Eurozone). In both cases the need to review the supervisory framework emerged, towards enhancing macro-prudential supervision. This study attempts to depict the multidimensional and extended role that both central banks undertook to address the issues emerged in the financial system and restore the trust towards it. In conclusion, central banks, by clarifying their role, are called to understand the continuously changing, globalised financial system, through adopting targeted regulatory provisions and effective supervisory tools at micro-prudential and macro-prudential level, early warning mechanisms and appropriate crisis management tools.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Διεθνές Οικονομικό, Χρηματοοικονομικό και Τραπεζικό Δίκαιο, 2015
