Γεωπολιτική ανάλυση του ισλαμιστικού κινήματος στο γεωπολιτικό σύμπλοκο της ευρύτερης Μέσης Ανατολής
Τίτλος:
A geopolitical analysis of the islamist movement in the Greater Middle East
Κύρια Υπευθυνότητα:
Μιμίκος, Δημήτριος Ν.
Επιβλέπων:
Καιρίδης, Δημήτρης
Θέματα:
Keywords:
Γεωπολιτική, γεωπολιτική ανάλυση, Iσλαμιστικό Kίνημα, Ευρύτερη Μέση Ανατολή Geopolitics, geopolitical analysis, Islamist Movement, Greater Middle East
Ημερομηνία Έκδοσης:
2015
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Τα τελευταία χρόνια οι συνεχιζόμενες αναταραχές στον αραβικό κόσµο, το Παλαιστινιακό Ζήτημα, η συνεχιζόμενη αστάθεια στη Συρία, στο Ιράκ, στην Υεμένη, στη Λιβύη και το Αφγανιστάν, το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και τα ισλαμιστικά εξτρεμιστικά στοιχεία του Ισλαμικού Κράτους (ή Dae’ish ή ISIS) και της Al Qaeda με τις παραφυάδες οργανώσεις τους που έχουν αναπτύξει τα πλοκάμια τους σ’ όλη την περιοχή, αποτελούν μερικές από τις γεωπολιτικές συνιστώσες αστάθειας που επικρατούν στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και δυναμιτίζουν την παγκόσμια ασφάλεια, μέσα σ’ ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο Διεθνές Σύστημα που μετεξελίσσεται από μονοπολικό σε πολυπολικό – τουλάχιστον στην οικονομία. Τα παραπάνω καθιστούν προφανές, ότι η περιοχή της ευρύτερης Μέσης Ανατολής παραμένει µια διεθνής πυριτιδαποθήκη, όπου αναπτύσσονται συγκρουσιακές σχέσεις, εσωτερικών και εξωτερικών δρώντων, οι οποίες εκτός από την επιδείνωση της εσωτερικής κατάστασης ασφάλειας στις ίδιες τις χώρες του υπόψη γεωσύμπλοκου καθιστούν απόλυτα φυσιολογική και αναμενόμενη την ανάμιξη και επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων, ώστε να εξασφαλίσουν τα συμφέροντα τους αλλά και την καλύτερη δυνατή θέση στο συσχετισμό ισχύος που προκύπτει από τον συνεχή ανταγωνισμό τους. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι, η συστημική ανάλυση του Γεωσύμπλοκου της Ευρύτερης Μέσης Ανατολής, εξετάζοντας έναν από τους παράγοντες αστάθειας κατανομής και ανισοκατανομής ισχύος που είναι ο γεωπολιτικός παράγοντας του ισλαμιστικού κινήματος. Η παρούσα εργασία ξεκινάει με μια ανάλυση των εννοιών της Γεωπολιτικής και την παρουσίαση των Σχολών της, με τους αντίστοιχους εκπροσώπους. Ακολούθως γίνεται μια συνοπτική χωρική τοποθέτηση του Γεωσύμπλοκου της ευρύτερης Μέσης Ανατολής με τα Υποσυστήματα του. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στο επόμενο κεφάλαιο στο Ισλαμιστικό Κίνημα και στις διάφορες μορφές που παίρνει διαχρονικά, εξετάζοντάς το ως Γεωπολιτικό παράγοντα που κατά καιρούς με τη δράση του επηρεάζει την διεθνή ισορροπία ισχύος. Στη συνέχεια, εξετάζεται η δράση του Ιράν ως χειριστή του Σιϊτικού Γεωπολιτικού παράγοντα. Δοθέντος της ευκαιρίας των πρόσφατων διεθνών εξελίξεων στην Μέση Ανατολή και ιδιαίτερα των πολεμικών συγκρούσεων που εξελίσσονται στο Ιράκ και στη Συρία, αναπτύσσεται μια σειρά περιπτωσιολογικών μελετών Τζιχαντιστικών - Σαλαφιστικών οργανώσεων που δρουν στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Στο έβδομο κεφάλαιο γίνεται η γεωπολιτική ανάλυση του γεωσύμπλοκου της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, υπό τη δράση του γεωπολιτικού παράγοντα του Ισλαμιστικού Κινήματος στα τρία επιμέρους υποσυστήματα, αναφέροντας παράλληλα την επίδραση των εξωτερικών δρώντων του υπερσυστήματος. Η εργασία κλείνει με κάποια συμπεράσματα που προκύπτουν από την γεωπολιτική ανάλυση που έχει προηγηθεί.
Abstract:
In recent years the ongoing commotion in the Arab world, the Palestinian issue, the constant instability in the domains of Syria, Iraq, Yemen, Libya and Afghanistan, the Iran's nuclear program, the Islamist extremists of the Islamic State (Dae'ish or ISIS) as well as the Al Qaeda’s ramifications which have spread their ‘’tentacles’’ throughout the region, are some of the geopolitical factors of instability, that prevail in the Greater Middle East region and dynamite world’s safety inside a constant changing international system which evolves from a unipolar to a multipolar system. Moreover all the above make it clear that the Greater Middle East region remains an international ‘’powder – keg’’ where conflictual relations are developed, between internal and external factors. These factors, a apart from the deterioration of the internal security among the countries of the above mentioned complex ensure the intervention of the Great Powers in order to secure their interests, as well as safeguard their best possible position in the global power balance, which turns up as a result of their ongoing competition. The aim of this dissertation is the systemic analysis of the Greater Middle East complex, by examining the geopolitical factor of the Islamist movement. This study analyses the concept of geopolitics and presents all schools of geopolitics together with their respective representatives. Subsequently a brief territorial laying of the Greater Middle East complex is presented followed by its subsystems. In the following chapter, there is a special reference, on the Islamist movement and the various forms it takes over time, by looking into it as a geopolitical factor that affects occasionally the international power balance. Furthermore this paper looks into Iran’s actions as an operator of Shia geopolitical factor. Due to the recent international developments in the Middle East and especially the war conflicts in Iraq and Syria, it’s worthy to refer to a series of case studies over jihadists - salafist organizations which act in the Greater Middle East region. The seventh chapter of this dissertation paper presents a geopolitical analysis over the Greater Middle East region, under the action of the geopolitical factor of the Islamist Movement, while indicating the influence of external actors. This thesis, also, includes the conclusions drawn by the already mentioned geopolitical analysis.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 2016
