Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η παρούσα διπλωματική εργασία ασχολείται με τη διερεύνηση των οικονομικών επιπτώσεων των συγκοινωνιακών υποδομών και πιο συγκεκριμένα των οδικών αξόνων. Η επικρατούσα άποψη είναι ότι το δημόσιο κεφάλαιο, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου αποτελείται από τις υποδομές μεταφοράς, έχει θετική και σημαντική συνεισφορά στην ανταγωνιστικότητα των περιοχών και συνεπώς στη μεγέθυνσή τους.Δίδεται ιδιαίτερη έμφαση, στην μακροοικονομική μέθοδο ανάλυσης οικονομικών επιπτώσεων π.χ. εκτίμηση συνάρτηση παραγωγής. Η μακροοικονομική προσέγγιση βασίζεται στην εισαγωγή των υποδομών σε μία συνάρτηση παραγωγής ως ένα ακόμα παράγοντα της παραγωγής, επιπρόσθετο των παραδοσιακών, κεφαλαίο και απασχόληση. Έτσι μπορεί να εκτιμηθεί η συνεισφορά των υποδομών στην οικονομική παραγωγή. Επιπρόσθετα, πραγματοποιείται μία επιλεκτική επισκόπηση των μελετών που εφαρμόζουν τη μέθοδο αυτή, με σημαντικότερες μελέτες εκείνες των Aschauer (1989), Munnell (1990) και Nadiri - Mamuneas (1996). Οι μελέτες αυτές διαφέρουν σε αρκετά σημεία, όπως στην συνάρτηση παραγωγής που εκτιμούν ( Cobb-Douglas, Λογαριθμική , CES κ.α.), στους τύπους μέτρησης των διάφορων μεταβλητών (ΑΕΠ, ατομικό εισόδημα, ακαθάριστο προϊόν πολιτείας κ.α.), στο μέγεθος της γεωγραφικής περιοχής (χώρα, περιφέρεια, πολιτεία κ.α.), όπως και στο χρονικό επίπεδο της ανάλυσης (χρονοσειρές, διαστρωματικά στοιχεία ή ενοποιημένα κ.α.). Τέλος, τα αποτελέσματα των ελαστικοτήτων προϊόντος του δημόσιου κεφαλαίου (ή του κεφαλαίου εθνικών οδών, ανάλογα με τη μελέτη) ποικίλουν με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαφωνίες για το μέγεθος της συνεισφοράς των υποδομών μεταφοράς στην οικονομία. Δεν παραβλέπεται όμως, ως αρνητικό της μακροοικονομικής μεθόδου, η απουσία της ερμηνείας των αιτιακών μηχανισμών και διαδικασιών της σχέσης της βελτίωσης των υποδομών μεταφοράς με τη παραγωγικότητα και την μεγέθυνση.Επίσης, γίνεται αναφορά και στις άλλες δύο βασικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις των οικονομικών επιπτώσεων, που δεν είναι άλλες από την μικροοικονομική προσέγγιση και την προσέγγιση γενικής ισορροπίας. Ημικροοικονομική προσέγγιση, η οποία χρησιμοποιεί παραδοσιακά την μέθοδο ανάλυσης κόστους - οφέλους, βασίζεται στις επιπτώσεις της βελτίωσης των υποδομών μεταφοράς (μείωση αποστάσεων, μείωση συμφόρησης) στην παραγωγικότητα συγκεκριμένων παραγωγικών μονάδων (βελτίωση συστήματος διακίνησης προϊόντων, ενοποίηση εγκαταστάσεων, επιδράσεις τόπου εγκατάστασης και επιδράσεις προστιθέμενης αξίας).Η προσέγγιση γενικής ισορροπίας παρέχει ένα αναλυτικό εργαλείο για την μέτρηση πολλαπλών τομεακών, χωρικών και περιφερειακών αλληλεπιδράσεων τύπου γενικής ισορροπίας. Ανακαλύπτει τους συνδέσμους και τους μηχανισμούς μετάδοσης που προκαλούν οι επιπτώσεις των βελτιώσεων μεταφοράς εντός και μεταξύ των οικονομικών τομέων, οι οποίες έχουν ως κατάληξη την μεγέθυνση της συνολικής παραγωγικότητας συντελεστή TFP.Η εργασία αυτή ολοκληρώνεται με την μελέτη περίπτωσης του κύριου οδικού δικτύου της Κρήτης (ΒΟΑΚ και ΝΟΑΚ). Εφαρμόζεται η μέθοδος εκτίμησης συνάρτησης παραγωγής σε τρία διαφορετικά έτη (1980, 1993 και 2002), όμως το δημόσιο κεφάλαιο αντικαθιστάται με την προσπελασιμότητα του οδικού δικτύου. Η επεξεργασία και η αξιοποίηση των αρχικών δεδομένων (αποστάσεις, ταχύτητες) για την εύρεση της προσπελασιμότητας έχουν σημαντικό ρόλο στην ανάλυση αυτή. Για την εκτίμηση των συναρτήσεων παραγωγής εφαρμόσαμε τρεις προσεγγίσεις. Η πρώτη εκτιμά όλες τις συναρτήσεις για κάθε έτος, συντελεστή τριβής και εσωτερικό χρόνο διακίνησης ξεχωριστά. Η δεύτερη προσέγγιση χρησιμοποιεί ενοποιημένα δεδομένα. Η πιο κατάλληλη προσέγγιση, όμως για την ανάλυσή μας , είναι η τρίτη προσέγγιση SUR εξαιτίας της ύπαρξης σύγχρονης συσχέτισης μεταξύ των συντελεστών παραγωγής. Τα αποτελέσματα για την συνεισφορά της προσπελασιμότητας στο προϊόν είναι εξαρτώμενα και ευμετάβλητα των παραδοχών που αρχικά υιοθετήσαμε (είδος συνάρτησης παραγωγής, τρόπος υπολογισμού προσπελασιμότητας, εσωτερικός χρόνος μετακίνησης κλπ.)
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης, ΠΜΣ, 2010
