Κοινωνική πολιτική και χειραφέτηση πριν και μετά την κρίση του κοινωνικού κράτους
Τίτλος:
Social policy and emancipation before and after the crisis of the welfare state
Κύρια Υπευθυνότητα:
Κωστολιάς, Νικόλαος Π.
Επιβλέπων:
Κωτσονόπουλος, Λουδοβίκος
Θέματα:
Keywords:
Κοινωνική πολιτική, χειραφέτηση, κρίση κράτους πρόνοιας Social policy, emancipation, crisis of the welfare state
Ημερομηνία Έκδοσης:
2024
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Πριν και κατά την περίοδο της κρίσης της δεκαετίας του 1970 αναπτύχθηκαν τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις σε σχέση με το ρόλο του κοινωνικού κράτους στον κοινωνικό μετασχηματισμό. Η προσέγγιση των Νέων Κοινωνικών Κινημάτων (ΝΚΚ) αντιτάχθηκε στην αυταρχική λειτουργία του κοινωνικού κράτους ενώ πρότεινε πολιτικές προεικόνισης των αλλαγών εκείνων που αποτελούν τον τελικό στόχο μιας μελλοντικής προοπτικής. Οι νεομαρξιστικές επεξεργασίες της περιόδου συνέκλιναν στην ύπαρξη μιας χρόνιας δομικής ρήξης ορθολογικότητας στις πολιτικές του κοινωνικού κράτους, στην οποία οδηγείται εξαιτίας της αντίφασης κράτους - οικονομίας. Ως εκ τούτου, το κοινωνικό κράτος αντιμετωπίζεται ως βασικό πρόβλημα και δεν περιλαμβάνεται στις προτεινόμενες λύσεις. Παράλληλα με τις νεομαρξιστικές προσεγγίσεις, αναπτύσσεται η θεωρία των πόρων εξουσίας, η οποία αναγνωρίζει τις αντιφάσεις οικονομίας - πολιτικής, ωστόσο, διαβλέπει μια θετική λύση τους μέσω της ανάπτυξης του κοινωνικού κράτους σε μια προοπτική οικοδόμησης ενός δημοκρατικού σοσιαλισμού. Εξαιτίας της όξυνσης των ανισοτήτων που επέφερε η επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού επανήλθε η θεωρητική συζήτηση για το ρόλο της κοινωνικής πολιτικής στην κατεύθυνση ενός μετακαπιταλιστικού μέλλοντος. Η προσέγγιση των κινημάτων των αρχών του 21ου αιώνα προτάσσει τη συγκρότηση εναλλακτικών εγχειρημάτων της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας για την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών και την επέκταση της οικονομικής δημοκρατίας. Η σοσιαλδημοκρατική προσέγγιση εστιάζει σε πολιτικές ενίσχυσης του κοινωνικού κράτους στο πλαίσιο μιας ευρύτερης πολιτικής αναδιανομής του πλούτου, η οποία οδηγεί σε μείωση των ανισοτήτων σε μια κατεύθυνση ενός “συμμετοχικού σοσιαλισμού του 21ου αιώνα”. Οι σύγχρονες μαρξιστικές προσεγγίσεις επιχειρούν, με κριτικό πνεύμα, να συνδυάσουν στοιχεία των δύο προηγούμενων προσεγγίσεων προτείνοντας μεταρρυθμίσεις επαναστατικού χαρακτήρα οι οποίες δεν βελτιώνουν απλά τις συνθήκες ζωής των υποτελών τάξεων αλλά συμβάλλουν στην αλλαγή της ταξικής ισορροπίας ισχύος, ακόμα και αν δεν οδηγούν από μόνες τους στην υπέρβαση του καπιταλισμού.
Abstract:
During and before the crisis of the 1970s, three distinct approaches emerged regarding the role of the welfare state in social transformation. The New Social Movements (NSMs) approach opposed the autocratic functioning of the welfare state while proposing policies as a precursor to the changes constituting the ultimate goal of a future perspective. Neo-Marxist analyses during this period converged on the existence of a chronic structural rupture of rationality in the policies of the welfare state, driven by the state-economy contradiction. Consequently, the welfare state is treated as a fundamental problem and is not included in proposed solutions. Simultaneously, alongside neo-Marxist approaches, the theory of power resources develops, recognizing the economic-political contradictions but envisioning a positive resolution through the development of the welfare state towards building a democratic socialism. Due to the exacerbation of inequalities brought about by the prevalence of neoliberalism, theoretical discussions on the role of social policy in shaping a post-capitalist future resurfaced. The approach of 21st-century movements prioritizes the formation of alternative projects of Social and Solidarity Economy to address social needs and expand economic democracy. The social democratic approach focuses on policies that strengthen the welfare state within a broader wealth redistribution policy, leading towards reducing inequalities in the direction of a "participatory socialism of the 21st century." Contemporary Marxist approaches attempt, with a critical spirit, to integrate elements of the two previous approaches by proposing revolutionary reforms that not only improve the living conditions of subordinate classes but also contribute to changing the class power balance, even if they do not independently lead to the overcoming of capitalism.
