Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Αντικείμενο μελέτης της παρούσας εργασίας είναι η σχέση των Ενόπλων Δυνάμεων με το φυσικό περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Στο πρώτο κεφάλαιο αναλύεται η έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης, η οποία έχει συστηθεί στην παγκόσμια κοινότητα ήδη από τη διακήρυξη του Ρίο το 1992 οπότε ξεκίνησαν οι προσπάθειες συσχέτισης φυσικού περιβάλλοντος και οικονομικής ευημερίας. Στοιχεία της βιώσιμης ανάπτυξης εντοπίζονται στη Σύνοδο Κορυφής της Χιλιετίας, όπου εξετάστηκαν ζητήματα φτώχειας και υγείας, καθώς και στην διάσκεψη του Ρίο+20, το 2012. Σήμερα μέσω της Agenda 2030 η βιώσιμη ανάπτυξη αντιμετωπίζεται ως ένα σχέδιο δράσης 17 στόχων που εμπνέουν αντίστοιχες ισότιμες δράσεις υπέρ της οικονομικής ανάπτυξης, κοινωνικής ευημερίας και περιβαλλοντικής προστασίας. Στο πλαίσιο αυτό τα οργανωμένα κράτη οφείλουν να προστατεύουν το δικαίωμα των ανθρώπων σε ένα καθαρό και υγιές περιβάλλον, μέσω της εθνικής νομοθεσίας και του κατάλληλου διοικητικού ή ποινικού ελέγχου. Δεδομένου ότι ο τομέας της άμυνας αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της οργάνωσης ενός κράτους, συμπεραίνεται ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις οφείλουν να συμπορεύονται με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό ο Ελληνικός Στρατός μέσω δράσεων και διακηρυκτικών κειμένων έχει επιχειρήσει κατά την τελευταία εικοσαετία να συνδράμει στην περιβαλλοντική προστασία και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, συμπέρασμα με το οποίο ολοκληρώνεται το δεύτερο κεφάλαιο της παρούσας έρευνας. Στη συνέχεια και στην ίδια κατεύθυνση διαπιστώνεται ότι κάθε αμυντική συμμαχία, αν και ως κύριο στόχο έχει την ασφάλεια των κρατών μελών από εξωτερικούς εχθρούς, αντιμετωπίζει την κλιματική ως πολλαπλασιαστή απειλών. Στο πλαίσιο αυτό το ΝΑΤΟ έχει υιοθετήσει πολλές πρακτικές αναφορικά με την ευαισθητοποίηση, τον μετριασμό και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, όπως προκύπτει, κυρίως από δημοσιευμένες αναφορές της συμμαχίας. Καθώς στο ΝΑΤΟ ανήκουν οι μεγάλοι ρυπαντές ΗΠΑ και Καναδάς, επιχειρείται μια παρουσίαση των δράσεων τους στη σχέση μεταξύ άμυνας και κλιματικής αλλαγής. Στο τελευταίο κεφάλαιο εξετάζεται η περιβαλλοντική και βιώσιμη δραστηριοποίηση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας, υπό το πρίσμα της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Παρουσιάζονται οι πρωτοβουλίες των δύο ισχυρότερων στρατών της Ευρώπης, γαλλικού και ιταλικού, ενώ μια υποενότητα αφιερώνεται στις τελευταίες εξελίξεις επί ελληνικού εδάφους. Τα συμπεράσματα της 6 έρευνας για τη βιωσιμότητα των Ενόπλων Δυνάμεων παγκοσμίως κρίνονται θετικά αλλά όχι αρκετά, για να συνδράμουν αποφασιστικά στην αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Γι’αυτό και θεωρείται απαραίτητη η περαιτέρω ενασχόληση της επιστημονικής και ακαδημαϊκής κοινότητας με το ζήτημα.
Abstract:
The subject of this paper is the relationship of the Armed Forces with the natural environment and sustainable development. The first chapter analyses the concept of sustainable development, which has been introduced to the global community since the Rio Declaration in 1992, when efforts to link the natural environment to economic prosperity were initiated. Elements of sustainable development are found at the Millennium Summit, where poverty and health issues were addressed, and at the Rio+20 conference in 2012. Today, through the 2030 Agenda, sustainable development is seen as an action plan with 17 goals that inspire corresponding equal actions in favour of economic growth, social well-being and environmental protection. In this context, organised states must protect people's right to a clean and healthy environment through national legislation and appropriate administrative or criminal control. Since the defense sector is an integral part of the organisation of a state, it can be concluded that the armed forces must be in line with the principles of sustainable development .In this context, the Hellenic Army, through actions and declaratory texts, has been attempting for the last twenty years to contribute to the protection of the environment and the fight against climate change, a conclusion that concludes the second chapter of this research. Subsequently, and along the same lines, it is found that any defense alliance, although its main objective is the security of its member states from external enemies, treats climate as a threat multiplier. In this context, NATO has adopted many practices regarding climate change awareness, mitigation and adaptation, as can be seen mainly from published alliance reports. As NATO includes the major polluters USA and Canada, an attempt is made to present their actions in the relationship between defense and climate change. The last chapter examines the environmental and sustainable engagement of the European Defense Agency in the light of the European Green Deal. The initiatives of Europe's two most powerful armies, the French and the Italian, are presented, while a subsection is devoted to the latest developments on Greek territory. The conclusions of the study on the sustainability of the world's armed forces are positive but not enough to make a decisive contribution to tackling the consequences of climate change. It is therefore considered necessary for the scientific and academic community to engage further with the issue.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Δίκαιο και Πολιτική για το Περιβάλλον και την Ενέργεια, 2023
