Ιράκ 1991–Ιράκ 2003: πόλεμος και επίδραση στον ευρωατλαντικό κόσμο
Τίτλος:
Iraq Crisis 1991–Iraq Crisis 2003: conflict and impact on the transatlantic partnership
Κύρια Υπευθυνότητα:
Σουλάνδρου, Βασιλική Γ.
Επιβλέπων:
Λάβδας, Κώστας Α., 1964-
Θέματα:
Keywords:
Πόλεμος στο Ιράκ, Αμερικανική εξωτερική πολιτική, ευρωατλαντικός κόσμος, ΝΑΤΟ, ΕΕ Iraq war, US foreign policy, transatlantic relations, ΝΑΤΟ, EU
Ημερομηνία Έκδοσης:
2024
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η εξέταση της επίδρασης που ασκήθηκε στις ευρωατλαντικές σχέσεις από την εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (Η.Π.Α.) και την επιλογή τους να προχωρήσουν σε πόλεμο εναντίον του Ιράκ σε δύο διαφορετικές ιστορικές συγκυρίες: το 1991 και το 2003. Μελετάται, καταρχήν, σε εισαγωγικό επίπεδο, η εξωτερική πολιτική των Η.Π.Α. απέναντι στα κράτη της ευρωπαϊκής ηπείρου από τη σύσταση του αμερικανικού κράτους, οι συντελεσθείσες αλλαγές και ο αντίκτυπος αυτών στα ευρωπαϊκά κράτη. Ακολούθως, εξετάζονται οι λόγοι που οδήγησαν στην ίδρυση της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας (Ν.Α.Τ.Ο.) το 1949, καθώς και οι ιδιαίτεροι σκοποί και επιδιώξεις αυτής. Δεδομένου ότι βασική αιτία για τη δημιουργία του Ν.Α.Τ.Ο. υπήρξε η βούληση των Η.Π.Α. και των συμμαχικών ευρωπαϊκών χωρών να αντιμετωπίσουν και να περιορίσουν την επέκταση της σοβιετικής απειλής και του κομμουνισμού παρουσιάζονται συνοπτικά οι σχέσεις μεταξύ των συμμάχων καθ’ όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, θα δημιουργήσει νέα δεδομένα και θα θέσει το ερώτημα για τον λόγο ύπαρξης και διατήρησης της Συμμαχίας. Σε αυτό το πλαίσιο, η επίθεση του Ιράκ στο Κουβέιτ και η συντονισμένη αντίδραση της διεθνούς κοινότητας υπό την ηγεσία της μόνης υπερδύναμης θα ενισχύσει περαιτέρω το ρόλο του Ν.Α.Τ.Ο. ως εγγυητή της διεθνούς νομιμότητας. Η παράλληλη πορεία των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την ολοκλήρωση δε θα επηρεάσει δραματικά τη Συμμαχία, γεγονός που θα αποδειχθεί και από τις εξελίξεις επί ευρωπαϊκού εδάφους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αποδειχθεί αδύναμη να αντιμετωπίσει τις διαδοχικές κρίσεις στα Βαλκάνια, οι οποίες θα τερματιστούν μόνο μετά από επέμβαση των Η.Π.Α. Η τρομοκρατική επίθεση εναντίον των Η.Π.Α. στις 11 Σεπτεμβρίου 2001 θα αλλάξει τον ρουν της ιστορίας. Οι Η.Π.Α. θα επιδοθούν έκτοτε σε ένα μακροχρόνιο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Στον πόλεμο στο Αφγανιστάν, το σύνολο των συμμάχων τους στο Ν.Α.Τ.Ο. θα ταχθεί στο πλευρό τους. Δύο χρόνια αργότερα, όμως, η μονομερής απόφαση των Η.Π.Α. γιαεισβολή στο Ιράκ με το πρόσχημα της κατοχής Όπλων Μαζικής Καταστροφής από το Σαντάμ Χουσεΐν, θα διχάσει τη συμμαχία, διαμορφώνοντας δύο διαφορετικά στρατόπεδα. Στην εργασία, παρουσιάζονται οι αποκλίνουσες επιλογές των κρατών και οι λόγοι που οδήγησαν σε αυτές. Μέσα από μία συγκριτική μελέτη των δυο επεμβάσεων, επιχειρείται να αναλυθεί η επίδραση που ασκήθηκε στο εσωτερικό της Συμμαχίας, στη σχέση των Η.Π.Α. με τους Ευρωπαίους συμμάχους τους, στις σχέσεις των ευρωπαϊκών κρατών μεταξύ τους, καθώς οι διάφορες εξελίξεις που πυροδοτήθηκαν αναφορικά με την εξέλιξη της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Abstract:
The main purpose of this thesis is the examination of the impact on Euro-Atlantic relations of the foreign policy of the United States of America (US) and its choice to go to war against Iraq in two different historical timeframes: in 1991 and in 2003. After an introductory examination of US foreign policy towards the states of the European continent since the establishment of the American state, the analysis turns to the changes that have taken place at different historical junctures. Next, we explore the conditions leading to the establishment of the North Atlantic Treaty Organization (NATO) in 1949, as well as its specific aims and objectives. Since the main reason for the creation of the NATO was the intention of the United States and the allied European countries to counter and limit the expansion of the Soviet threat and communism, the relations between the allies throughout the Cold War are briefly presented. The end of the Cold War, in the early 1990s, creates new realities and poses the dilemma of whether there is a reason for the existence and maintenance of the Alliance. In this context, Iraq's attack on Kuwait and the coordinated response of the international community under the leadership of the sole superpower seems to further strengthen the role of NATO as a guarantor of international legitimacy. The parallel progress of the European Union member states towards integration does not dramatically affect the Alliance, which will be demonstrated by developments on European ground. The European Union will prove to be unable to cope with the series of crises in the Balkans, which will end only after the intervention of the United States. The terrorist attack against the United States on September 11, 2001 will change the course of history. The United States will since then be engaged in a long war against terrorism. In the war in Afghanistan, all of its allies in the NATO will stand by its side. Two years later, however, the unilateral decision by the United States to invade Iraq under the pretext of Saddam Hussein's possession of weapons of mass destruction would split the alliance, forming two different camps. The paper presents the divergent choices of the states as well as the reasons. Through a comparative study of the two cases of intervention, we aim to explore the impact of each one on the Alliance and among its members, on the relationship between the United States and its European allies, on the relations among the European states, as well as the various developments that were triggered with regard to the development of the Common Foreign and Security Policy of the European Union.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές, 2024
