Η προσέγγιση του Φρ. Ρούσβελτ στο ελληνικό ζήτημα κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
Τίτλος:
The approach of Fr. Roosvelt on the greek question during World War II
Κύρια Υπευθυνότητα:
Ζωγράφος, Ηλίας Γ.
Επιβλέπων:
Παπασωτηρίου, Χαράλαμπος
Θέματα:
Keywords:
Φρ. Ρούσβελτ, Ελληνικό Ζήτημα FR. Roosvelt, The greek question World War II
Ημερομηνία Έκδοσης:
2024
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1930, οι Ηνωμένες Πολιτείες συνέχισαν τις προσπάθειές τους να μείνουν μακριά από τους πολέμους στην Ευρώπη και την Ασία. Το Κογκρέσο ψήφισε μια σειρά πράξεων ουδετερότητας που αποσκοπούσαν να αποτρέψουν την έλξη των Ηνωμένων Πολιτειών στην εκτεταμένη διεθνή σύγκρουση, για την οποία όμως η κυβέρνηση των ΗΠΑ πίστευε ότι ήταν αναπόφευκτη. Το 1940, η πολιτική των ΗΠΑ άρχισε σιγά-σιγά να μετατοπίζεται από την ουδετερότητα στη μη πολεμική παρέχοντας βοήθεια στα έθνη που βρίσκονταν σε πόλεμο με τις Δυνάμεις του Άξονα. Ως απάντηση στην αυξανόμενη έκτακτη ανάγκη, ο Πρόεδρος Φρανκλίνος Ρούσβελτ (Franklin Delano Roosevelt) κάλεσε τον αμερικανικό λαό να προετοιμαστεί για πόλεμο. Στις 7 Δεκεμβρίου 1941, οι Ιάπωνες επιτέθηκαν στη ναυτική εγκατάσταση των ΗΠΑ στο Περλ Χάρμπορ και οι Ηνωμένες Πολιτείες εισήλθαν επίσημα στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι συναντήσεις μεταξύ εκείνων των δυνάμεων που συμμάχησαν στον πόλεμο κατά των δυνάμεων του Άξονα παρείχαν το πλαίσιο για τον μεταπολεμικό κόσμο. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούσαν να αντιμετωπίζουν έναν πόλεμο με δύο σκέλη, χωρίς καν να σκέφτονται τη συμμετοχή τους στο κέντρο των επιχειρήσεων στη Μεσόγειο. Με μικρή ανάμειξη στην Ελλάδα, οι Ηνωμένες Πολιτείες αρκέστηκαν στο να παίξουν έναν υποστηρικτικό ρόλο εκεί ενώ αποδέχονταν την ευθύνη των Βρετανών για την περιοχή. Ωστόσο, αυτό δεν σήμαινε ότι δεν υπήρχαν και διαφωνίες μεταξύ των δύο Συμμάχων σε ορισμένα θέματα. Ειδικότερα, οι ΗΠΑ ακολούθησαν σε μεγάλο βαθμό τη Βρετανία στην πολιτική τους, έναντι της Ελλάδας. Ο Ρούσβελτ ήταν κατά της επιστροφής του Βασιλιά χωρίς δημοψήφισμα, ιδιαίτερα κατά του εξαναγκασμού των Συμμαχικών Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά παρόλα αυτά υποστήριξε τη θέση του Βασιλιά Γεωργίου Β' σε βασικά σημεία. Οι ΗΠΑ αποδέχθηκαν τον βρετανικό τρόπο αντιμετώπισης των ελληνικών στρατευμάτων στη Μέση Ανατολή, αναγνώρισαν τον Παπανδρέου ως Πρωθυπουργό, ενέκριναν τη συμφωνία του Λιβάνου και, έστω και προσωρινά, ο Ρούσβελτ αναγκάστηκε να αποδεχθεί τη βρετανοσοβιετική συμφωνία για τη διαίρεση των Βαλκανίων σε «σφαίρες επιρροής». Επιπλέον, αποδέχτηκαν την αποστολή βρετανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα και βοήθησαν στη μεταφορά τους τον Οκτώβριο του 1944, αλλά δεν συμμετείχαν στη σύγκρουση του Δεκεμβρίου και δεν αναμείχθηκαν σε άλλα πολιτικά ζητήματα, αλλά περιορίστηκαν στο καθήκον της φροντίδας του πληθυσμού. Οι «άτυπες» συναντήσεις επικράτησαν παρά την ήπια παρότρυνση της Βρετανίας προς τις ΗΠΑ να εμπλακούν περισσότερο στην Ελλάδα. Ο φόβος του Ρούσβελτ για πιθανή εμπλοκή των Ηνωμένων Πολιτειών σε μια μακρόχρονη κατοχή, καθόρισε την επίσημη πολιτική της Ουάσιγκτον περί μη ανάμειξης στις εσωτερικές υποθέσεις των Βαλκανίων και καμίας ανάμειξης σε πιθανή στρατιωτική δράση. Αν οι Αμερικανοί έβλεπαν τους εαυτούς τους ως εταίρους της Βρετανίας στην Ανατολική Μεσόγειο και βοηθούσαν στην πολιτική και οικονομική αποκατάσταση της χώρας ως τα μέσα του 1946, πιθανόν να μην υπήρχε ελληνικό πρόβλημα. Εκείνη την εποχή, ο Ρούσβελτ ήταν μάλιστα της άποψης ότι η συνεργασία μεταξύ Βρετανίας, ΗΠΑ και ΕΣΣΔ ήταν δυνατή για την επίλυση των μεταφιλελεύθερων προβλημάτων των ευρωπαϊκών χωρών και ότι η Ελλάδα θα έπρεπε να είναι η πρώτη χώρα στην οποία θα δοκιμαζόταν αυτή η αρχή. Σε γενικές γραμμές, πάντως, η πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Ελλάδας ήταν λίγο πολύ σύμφωνη με τη βρετανική πολιτική έως και τον θάνατο του Ρούσβελτ (12 Απριλίου 1945).
Abstract:
Until the late 1930s, the United States continued its efforts to stay out of the wars in Europe and Asia. Congress passed a series of neutrality acts intended to prevent the United States from being drawn into the wider international conflict that the US government believed was inevitable. In 1940, US policy began to slowly shift from neutrality to non-belligerence by providing aid to nations at war with the Axis Powers. In response to the growing emergency, President Franklin Delano Roosevelt called on the American people to prepare for war. On December 7, 1941, the Japanese attacked the US naval facility at Pearl Harbor and the United States officially entered World War II. The encounters between those powers allied in the war against the Axis powers provided the framework for the post-war world. During the war, the United States was still facing a two-pronged war without even thinking about its involvement in the center of operations in the Mediterranean. With little involvement in Greece, the United States was content to play a supporting role there while accepting British responsibility for the region. However, this did not mean that there were not also disagreements between the two Allies on certain issues. In particular, the USA largely followed Britain in its policy towards Greece. Roosevelt was against the return of the King without a referendum, particularly against the coercion of the Allied Armed Forces, but nevertheless supported King George II's position on key points. The US accepted the British way of dealing with Greek troops in the Middle East, recognized Papandreou as Prime Minister, approved the Lebanon agreement and, albeit temporarily, Roosevelt was forced to accept the Anglo-Soviet agreement to divide the Balkans into "spheres of influence". In addition, they accepted the sending of British troops to Greece and helped to transport them in October 1944, but did not participate in the December conflict and did not interfere in other political matters but limited themselves to the task of caring for the population. The "informal" meetings prevailed despite Britain's gentle urging of the US to get more involved in Greece. Roosevelt's fear of possible involvement of the United States in a prolonged occupation determined Washington's official policy of non-interference in the internal affairs of the Balkans and no involvement in possible military action. If the Americans had seen themselves as Britain's partners in the Eastern Mediterranean and assisted in the political and economic rehabilitation of the country by mid-1946, there probably would not have been a Greek problem. At that time, Roosevelt was even of the opinion that cooperation between Britain, the USA and the USSR was possible to solve the post-liberal problems of European countries and that Greece should be the first country in which this principle would be tested. In general, however, US policy towards Greece was more or less in line with British policy until Roosevelt's death (April 12, 1945).
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 2024
