Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η έννοια της ηγεσίας αποτελούσε ανέκαθεν αντικείμενο έντονου ενδιαφέροντος και έρευνας. Όμως, η σημασία της στο σημερινό διαρκώς μεταβαλλόμενο, πολύπλοκο και ανταγωνιστικό περιβάλλον είναι ακόμη μεγαλύτερη. Από τους πρώτους κοινωνικοπολιτικούς σχηματισμούς μέχρι το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο όρος Ηγέτης ήταν άρρηκτα συνδεδεμένος τόσο με τον στρατό όσο και με τον πόλεμο. Στη παρούσα περίοδο, λόγω αλλαγής των κοινά αποδεκτών συμπεριφορών, παρατηρείται ότι το παλιό στυλ Ηγεσίας δεν είναι πια επιθυμητό και αποδεκτό. Συναφώς, η θρησκεία απαντάται σχεδόν σε όλες τις ηγεσίες, συμβάλλοντας σε αυτές με μικρό ή μεγάλο πρόσημο. Στη περίπτωση των Ταλιμπάν του Αφγανιστάν το Ισλάμ αποτελεί το κύριο δομικό στοιχείο της συμπεριφοράς αλλά και της διακυβέρνησης τους. Παρόλο που το ιδανικό πολιτικό μοντέλο που αναγνωρίζεται από το Ισλάμ είναι η αρχική αδελφότητα των πιστών, η umma, με επικεφαλής τον Προφήτη Μωάμεθ, παρατηρείται ότι οι Ταλιμπάν, από την αρχή της εμφάνισης τους το 1994 κατά τη διάρκεια του πολέμου εναντίον της ΕΣΣΔ, ως θρησκευτικό αλλά και πολιτικό κίνημα, ενστερνίστηκαν μια ακραία εκδοχή του Σουνιτισμού. Έτσι, αυτοχαρακτηρίζονται ως ένα εθνικό κίνημα με ισλαμιστική προοπτική Αν και αρχικά οι συγκροτήθηκαν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους από τις φυλές των Παστούν, σήμερα συμπεριλαμβάνουν στους κόλπους του και έτερες φυλές. Στη δημοφιλία τους συνέτεινε, πλέον της αντίστασης εναντίον των σοβιετικών, η αντιπαλότητα με τη δοτή κατά πολλούς και διεφθαρμένη κυβέρνηση του Αφγανιστάν αλλά και η αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ και τους νατοϊκούς συμμάχους της. Σε τοπικό επίπεδο, η οργάνωση ακολουθεί φυλετικό χαρακτήρα, σε αντίθεση με τα ανώτερα κεντρικά επίπεδα ηγεσίας, όπου παρατηρείται μια πιο ιεραρχική ή και συγκεντρωτική δομή. Όμως η ιδεολογία και τα πολιτικά κίνητρα των Ταλιμπάν παραμένουν τα ίδια σχεδόν σε όλα τα επίπεδα. Οι Ταλιμπάν και τις δύο φορές που ανήλθαν στην εξουσία έχουν ως σκοπό την εγκαθίδρυση ενός «καθαρού ισλαμικού κράτους» στο Αφγανιστάν και την εφαρμογή τη δική τους ριζοσπαστικής εκδοχής του νόμου της Σαρία. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την επιβολή σκληρών νόμων και μέτρων, με εξίσου βίαιες τιμωρίες προς τους παραβάτες αυτών, τα οποία, παρόλο που κάποια έχουν τη βάση τους στις αγροτικές περιοχές των Παστούν, όπου προέρχεται η πλειονότητα των υποστηρικτών τους, δημιουργούν ένα άκρως καταπιεστικό αίσθημα σε όλο το Αφγανιστάν. Η ανάληψη της εξουσίας επέφερε επίσης την αναδιαμόρφωση των κρατικών θεσμών σύμφωνα με τη δική τους άποψη, αντικαθιστώντας τη δημόσια διοίκηση με μαχητές και συμπαθούντες του κινήματος, με μεγάλες και πιθανότατα μη αναστρέψιμες επιπτώσεις. Οι Ταλιμπάν προβάλλοντας το θρησκευτικό τους αφήγημα και χρησιμοποιώντας τις εθνικές τους καταβολές προσπαθούν όχι μόνο να διατηρήσουν αλλά και να επεκτείνουν τη βάση υποστήριξης τους. Όμως, μέχρι τούδε, οι πολιτικές φιλοδοξίες τους περιορίζονται σαφώς στο έδαφος του Αφγανιστάν, ενώ οι ηγέτες τους έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν έχουν παγκόσμια ατζέντα. Τέλος, εκ των ανωτέρω εκτιμάται ότι η θρησκεία αποτελεί τον πυρήνα της ταυτότητας των Ταλιμπάν, η δε διοίκηση τους βασίζεται στη συναλλακτική θεωρία (transactional leadership). Συναφώς, καθόσον διαχρονικά η ηγεσία τους έχει επιλέξει συνειδητά την «ηθικής της πεποίθησης» σύμφωνα με τις φονταμενταλιστικές τους απόψεις, οι Ταλιμπάν έχουν δημιουργήσει το σκληρότερο ίσως ισλαμικό θεοκρατικό σύστημα και ως εκ τούτου, το στυλ ηγεσίας τους δεν δύναται να θεωρηθεί άλλο εκτός του καταπιεστικού. Το κατά πόσον μπορούν να τηρήσουν τις ιδεολογικές τους αρχές, ενώ παράλληλα θα σφυρηλατήσουν ένα μέλλον χωρίς αποκλεισμούς, που θα αγκαλιάζει τη διαφωνία και θα σέβεται τα δικαιώματα όλων των Αφγανών, είναι ακόμη σε μεγάλο βαθμό ένα ανοιχτό ερώτημα.
Abstract:
The concept of leadership has always been a subject of intense interest and research. However, its importance in today's ever-changing, complex and competitive environment is even greater. From the earliest socio-political formations until the end of World War II, the term Leader was inextricably linked to both the military and war. In the present period, due to changing commonly accepted attitudes, it is observed that the old style of Leadership is no longer desirable and acceptable. Conversely, religion is found in almost all leaderships, contributing to them to a small or large extent. In the case of the Afghan Taliban, Islam is the main building block of their behaviour and governance. Although the ideal political model recognised by Islam is the original brotherhood of believers, the umma, headed by the Prophet Muhammad, it can be observed that the Taliban, from the beginning of their emergence in 1994 during the war against the USSR, as both a religious and political movement, embraced an extreme version of Sunniism. Thus, they describe themselves as a national movement with an Islamist outlook. Although initially the majority of the Pashtun tribes were originally formed, today they include other tribes in their ranks. Their popularity has been helped by their opposition to the often corrupt and corrupt government of Afghanistan and their opposition to the US and its NATO allies, in addition to their resistance to the Soviets. At the local level, the organization follows a tribal character, in contrast to the upper central leadership levels, where a more hierarchical or even centralized structure is observed. However, the ideology and political motivations of the Taliban remain the same at almost all levels. The Taliban's aim both times they have come to power has been to establish a 'pure Islamic state' in Afghanistan and to implement their own radical version of Sharia law. This has resulted in the imposition of harsh laws and measures, with equally harsh punishments for those who violate them, which, although some are based in the rural Pashtun areas, where the majority of their supporters come from, create a highly oppressive feeling throughout Afghanistan. The takeover has also brought about a reshaping of state institutions along their lines, replacing the civil service with fighters and sympathizers of the movement, with major and probably irreversible consequences. The Taliban, projecting their religious narrative and using their ethnic backgrounds, are trying not only to maintain but also to expand their base of support. But so far, their political ambitions are clearly limited to the territory of Afghanistan, and their leaders have made it clear that they have no global agenda. Finally, from the above, it is considered that religion is at the core of the Taliban's identity and their leadership is based on transactional leadership. In addition, since their leadership has over time consciously chosen the 'ethics of conviction' in line with their fundamentalist views, the Taliban have created what is perhaps the harshest Islamic theocratic system and therefore their leadership style cannot be considered anything other than repressive. Whether they can adhere to their ideological principles while forging an inclusive future that embraces dissent and respects the rights of all Afghans is still largely an open question.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 2024
