Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η παρούσα ιστορική εργασία επικεντρώνεται στο ζήτημα του ψυχιατρικού ιδρύματος της Λέρου. Το ψυχιατρείο της Λέρου ιδρύθηκε το 1957 ως αποικία ψυχοπαθών, ωστόσο αναδείχθηκε ως «πρόβλημα» αρκετά αργότερα, στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Έκτοτε, η «Λέρος» απασχόλησε αρκετές φορές την κοινή γνώμη, με αποκορύφωμα το «σκάνδαλο της Λέρου», το φθινόπωρο του 1989. Από την στιγμή που αναδείχθηκε σαν ζήτημα, το ψυχιατρείο της Λέρου παρουσιάστηκε με έντονα αρνητικούς όρους, ως ένα αξιοκατάκριτο ίδρυμα, ως το κατεξοχήν παράδειγμα του καταδικαστέου θεσμού του Ασύλου. Η περιγραφή αυτή προσέδωσε στο ίδρυμα της Λέρου μια τρομακτική εικόνα και μια διαβόητη φήμη, χαρακτηριστικά που έμελλαν να το ακολουθούν έως τις μέρες μας. Στην πλειοψηφία της, η βιβλιογραφία σχετικά με το θέμα αναπαράγει ως δεδομένη την διαδεδομένη αρνητική εικόνα του ιδρύματος, αποκόπτοντάς την από το ιστορικό πλαίσιο διαμόρφωσής της. Στόχος της παρούσας εργασίας δεν είναι μόνο η αφήγηση μιας μονοδιάστατης ιστορίας του ιδρύματος της Λέρου, αλλά, επιπρόσθετα, η κατανόηση και η ερμηνεία της ίδιας της αρνητικής εικόνας με την οποία αυτό έγινε γνωστό. Η υπόθεση εργασίας συνοψίζεται ως εξής: τo ψυχιατρείο της Λέρου δεν αποτελούσε πάντοτε ένα καταδικαστέο ίδρυμα, ένα σύμβολο του Ασύλου, αλλά αναδείχθηκε με αυτούς τους όρους εντός ενός συγκεκριμένου ιστορικού πλαισίου. Προκειμένου να διερευνήσουμε την παραπάνω πρόταση, χωρίζουμε την εργασία σε τρία μέρη. Αρχικά, αναζητούμε τους λόγους για τους οποίους αποφασίστηκε εξαρχής η εγκατάσταση ενός ψυχιατρικού ιδρύματος σε ένα ακριτικό νησί, και επιχειρούμε να σκιαγραφήσουμε την ιστορία και την πρόσληψη του ιδρύματος προτού αυτό αναχθεί σε ζήτημα. Στην συνέχεια, αφού εξετάσουμε το ευρύτερο και το ειδικότερο ιστορικό πλαίσιο, επιχειρούμε να ερμηνεύσουμε τον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο γνωστοποιήθηκε ως «πρόβλημα» το συγκεκριμένο ψυχιατρείο. Στο τελευταίο μέρος, προσπαθούμε να κατανοήσουμε το πώς το πρόβλημα «Λέρος», μέσω της αρνητικής δημοσιότητας που προσέλαβε, εξελίχθηκε σε σκάνδαλο με διεθνείς διαστάσεις και σοβαρές επιπτώσεις.
Abstract:
The present study focuses on the history of Leros’ psychiatric hospital. The asylum of Leros had been founded in 1957, but it emerged as a “problem” only in the early ‘80s. Since then, the asylum of Leros received negative publicity several times, a publicity that reached its climax during the “scandal of Leros” in the autumn of 1989. As a “problem” the asylum was described as a monstrous institution, and –moreover- as the perfect paradigm of the condemnable Asylum, meaning the practice of confining the mad. This particular description, which is popular even nowadays, resulted in rendering Leros’ asylum internationally known as a notorious institution. The majority of the related bibliography and the articles concerning the problem of Leros’ asylum, seem to take for granted the negative image of the hospital, without taking into account the specific historical context, in which this image was formed. Thus, the aim of the study in not only to follow the history of Leros’ asylum, but –moreover- to try to understand and interpret the consolidation of its notoriety as an example of an outdated and heavily criticized institution. The hypothesis of the present study is the following: Leros’ asylum had not always been regarded as a condemnable institution, a perfect paradigm of the Asylum, but it emerged as such within a specific historical context. In order to validate this claim, the study is divided in three parts. In the first part, we trace down the history of the Leros’ asylum before its emergence as a “problem”, and we even try to clarify the perception of the institution during the time of its obscurity. In the second part, the study examines briefly the general and specific context within which the asylum of Leros emerged as a “problem”. Our aim is to try to understand the particular way through which the asylum received such notoriety. Finally, in the third part, the study addresses the question of how the “problem”, which the asylum of Leros consisted, evolved –through the power of negative publicity- into the “scandal of Leros”, a scandal that received worldwide attention, and had far-reaching consequences.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, ΠΜΣ, κατεύθυνση Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία, 2016