«Θρησκευτική» και «κοσμική» τρομοκρατία: συγκριτική ανάλυση των οργανώσεων Al-Qaeda και ΕΤΑ
Τίτλος:
"Religious" and "secular" terrorism: a comparative analysis of the organizations Al-Qaeda and ETA
Κύρια Υπευθυνότητα:
Λαπαδάκης, Κωνσταντίνος Χ.
Επιβλέπων:
Καραγιαννοπούλου, Χαρά
Θέματα:
Keywords:
Τρομοκρατία, θρησκευτικός, κοσμικός, Al-Qaeda, ΕΤΑ Terrorism, religious, secular, Al-Qaeda, ETA
Ημερομηνία Έκδοσης:
2017
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η θρησκεία, παρέχοντας ένα σύνολο αξιών και κανονιστικών πλαισίων, τη μεταψυχροπολεμική περίοδο θα χρησιμοποιείτο συχνά από εξτρεμιστικές τρομοκρατικές οργανώσεις ως νομιμοποιητική βάση της δράσης τους. Αυτή η διασύνδεση του θρησκευτικού φονταμενταλισμού με τρομοκρατικές ενέργειες, έφερε το ζήτημα της συσχέτισης της θρησκείας με την τρομοκρατία στο κέντρο του ενδιαφέροντος μέχρι και τις μέρες μας. Ο όρος «θρησκευτική τρομοκρατία» (religious terrorism) χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο στον δημόσιο διάλογο, ενώ ταυτόχρονα υιοθετείται από κάποιους ερευνητές αναζωπυρώνοντας τη συζήτηση γύρω από τη διάκριση μεταξύ «κοσμικής» και «θρησκευτικής» βίας. Η παρούσα εργασία θέτει ως στόχο να ελέγξει αν η απόδοση του χαρακτηρισμού «θρησκευτική» στη σημερινή μορφή τρομοκρατίας δεν έχει απλά περιγραφικό χαρακτήρα, επισημαίνοντας με αυτόν τον τρόπο την ιδεολογική βάση των τρομοκρατικών οργανώσεων, αλλά αντίθετα, υποδηλώνει μία θεμελιώδη, ποιοτική διαφορά μεταξύ αυτής και της αντίστοιχης «κοσμικής», καθιστώντας την με αυτό τον τρόπο ξεχωριστό τύπο πολιτικής βίας με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Για την επίτευξη του παραπάνω στόχου επιχειρείται η σύγκριση των οργανώσεων Al-Qaeda και ΕΤΑ (Euzkadi ta Askatasuna), δύο οργανώσεων που κατηγοριοποιούνται ως τρομοκρατικές και χαρακτηρίζονται η μεν πρώτη ως «θρησκευτική», η δε δεύτερη ως «κοσμική/εθνικιστική». Η σύγκριση μεταξύ των κύριων χαρακτηριστικών τους κινείται στη βάση τριών επιπέδων ανάλυσης: του ιδεολογικού, του οργανωτικού και του επιχειρησιακού. Η σύγκριση στο ιδεολογικό επίπεδο αφορά το νομιμοποιητικό τους αφήγημα και τους στόχους που έθεσαν. Στο οργανωτικό επίπεδο αναλύεται η δομή των δύο οργανώσεων και οι μέθοδοι χρηματοδότησης και στρατολόγησης• ενώ τέλος, στο επιχειρησιακό επίπεδο προσδιορίζεται η στάση των δύο οργανώσεων απέναντι στη βία μέσω της ανάλυσης των τακτικών και της στρατηγικής που ακολούθησαν. Συμπερασματικά, η έρευνα δείχνει πως αν και δεν απουσιάζουν οι διαφορές μεταξύ των δύο οργανώσεων, αυτές ως επί το πλείστον αποτελούν διαφορές βαθμού και όχι είδους, με αποτέλεσμα να μην υποδεικνύουν απαραίτητα ρήξη με το παρελθόν, αλλά την εξέλιξη και την προσαρμογή του τρομοκρατικού φαινομένου σε νέες πολιτικές και ιστορικές συνθήκες.
Abstract:
Religion, by providing a set of values and normative frameworks, is often used in the post-Cold War era by extremist terrorist organizations as the legitimate basis of their action. This interconnection between religious fundamentalism and actions of terrorism has brought the question of the association between religion and terrorism into the spotlight, up to the present time. The term "religious terrorism" is increasingly being used in public debate, while at the same time it is being adopted by some researchers, reviving the debate on the distinction between "secular" and "religious" violence. The present study aims to check whether the designation of the current form of terrorism as "religious" is not merely descriptive, indicating in that way the ideological basis of terrorist organizations, but instead suggests a fundamental, qualitative difference between this form of terrorism and its "secular" counterpart, thus making it a separate type of political violence with particular characteristics. In order to achieve the above objective, two organizations are being compared, Al-Qaeda and ETA (Euzkadi ta Askatasuna); both classified as terrorist organizations and the former characterized as "religious", while the latter as "secular / nationalist". The comparison between their main attributes is based on three levels of analysis: the ideological, the organizational and the operational. The comparison at the ideological level deals with their legitimizing narrative and the goals they have set. At the organizational level, the structure of the two organizations and the methods of funding and recruitment are being analyzed; while at the operational level, the attitude of the two organizations towards violence is determined through the analysis of the tactics and the strategy they have followed. In conclusion, this research shows that although there can be found many differences between the two organizations, these are mostly differences of degree rather than kind, which in turn means that they do not necessarily indicate a break with the past, but on the contrary the development and adaptation of the phenomenon of terrorism to new political and historical circumstances.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές, 2017